Lesmateriaal

Een van onze doelen is het vergroten van de kennis over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust, evenals het verdiepen van het besef van de essentie van vrijheid en onvrijheid. Onderwijs vergroot niet alleen historische kennis, maar draagt ook bij aan het besef dat het belangrijk en noodzakelijk is om de herinnering aan slachtoffers van vervolging en moord levend te houden.

Diverse organisaties hebben lesmateriaal ontwikkeld om het bespreken van de Holocaust en antisemitisme te vergemakkelijken. Op deze webpagina vinden docenten en leerlingen een selectie aan informatiebronnen, (online) leermiddelen en verdiepende kennis.

Lesmateriaal - Steunpunt Holocausteducatie

(van de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding)
Een steunpunt voor scholen, waar zij terechtkunnen met vragen over lesgeven over de Holocaust en antisemitisme. Het steunpunt verwijst naar verschillende lesmethodes en biedt pedagogische ondersteuning om het bespreken van de Holocaust eenvoudiger te maken.
www.ncab.nl/holocaust-lesmateriaal

Lesmateriaal, workshops en trainingen 'Lesgeven over de Holocaust' voor docenten (in opleiding) en lerarenopleiders vo en vmbo

(van de Anne Frank Stichting)
De Anne Frank Stichting maakt lesmateriaal en geeft workshops over onder andere de Tweede Wereldoorlog, de Holocaust, antisemitisme en vooroordelen voor zowel jongeren als professionals. In de training 'Lesgeven over de Holocaust' voor docenten (in opleiding) en lerarenopleiders vo en vmbo, leer je hoe je kunt lesgeven over de Holocaust. Je leert hoe je omgaat met lastige vragen, hoe je variatie aanbrengt en wat je wel en niet moet doen in de les. Ervaringen van docenten met hun lessen over de Holocaust zijn het startpunt voor de training.
www.annefrank.org/nl/educatie

Leermateriaal over de Tweede Wereldoorlog

(van het Platform WO2 (van onder meer het NIOD, Holocaust- en Genocidestudies, Netwerk Oorlogsbronnen, Nationaal Comité 4 en 5 mei)
De Tweede Wereldoorlog is een belangrijke periode in de geschiedenis die leerlingen helpt anders naar het heden te kijken. Het Platform WO2 biedt informatie voor leraren en leerlingen, zoals (online) leermateriaal en verdiepende informatie. De aangeboden content kan gefilterd worden op onderwijstype, thema en soort materiaal.
www.tweedewereldoorlog.nl/educatie

Holocausteducatie

(van het CIDI)
Op de website van het CIDI staat veel lesmateriaal (audio- en videomateriaal, lesbrieven, literatuur) om kennis over de Holocaust over te brengen en leerlingen handvatten te geven om de bizarre gebeurtenissen tijdens de Holocaust enigszins te kunnen begrijpen. Onderwijzen en leren over de Holocaust helpt leerlingen met het ontwikkelen van kritisch denken.
www.holocausteducatie.nl

Hoe geef je les over de Holocaust?

(het Joods Cultureel Kwartier)
Hoe praat je over de Holocaust? Wat doe je als leerlingen het 'niet wéér over die oorlog' willen hebben? Voor docenten (in opleiding) die op zoek zijn naar ondersteuning in het lesgeven over Jodendom, de Tweede Wereldoorlog, de Holocaust of herdenken biedt het JCK tal van trainingen aan. Ze hebben methodes ontwikkeld voor het praten over antisemitisme, discriminatie en ongelijkheid en bieden gratis interactieve lessen aan.
www.jck.nl/voor-docenten

Opdat we niet vergeten; Verhalen over de Holocaust die geen leerling onberoerd laten

Het is slecht gesteld met de kennis over de Holocaust onder Nederlanders tot veertig jaar. Docentengeschiedenis kijken er niet vreemd van op, verzuchten dat zij met name in de onderbouw structureel te weinig tijd hebben, wil enig historisch onderwerp kunnen beklijven. Het fictieonderwijs biedt kansen. Wie thuis is in de (jeugd)literatuur, weet dat de Tweede Wereldoorlog en dan met name de Jodenvervolging een belangrijk en veelbeschreven onderwerp is. Rob van Veen, medewerker van het vakblad Levende Talen Magazine, brengt de titels van enkele jeugdboeken onder uw aandacht. De verhalen zijn toegankelijk, laten de lezer niet onberoerd en bieden stof tot nadenken. Voor wie het gesprek aan wil gaan met zijn of haar leerlingen, liggen hier kansen. Het betreft een selectie, er is meer. Zie voor de selectie en korte bespreking van de titels hier. Voor meer informatie zie de blog robsjeugdboekenblog.blogspot.com

Nijmegen: Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging

Tentoonstelling 'Razzia 17 nov. 1942'
(van Stichting Stolpersteine Nijmegen)
In de expositie wordt het aangrijpende verhaal van de razzia op 17 november 1942 in Nijmegen in al zijn facetten verteld. Dramatische feiten en gebeurtenissen worden belicht, terwijl foto's en persoonlijke verhalen van slachtoffers een indringend beeld schetsen. Dit alles wordt ondersteund door persoonlijke brieven en andere documenten.
De tentoonstelling bestaat uit drie delen:

• Het isoleren van Joodse inwoners van Nijmegen en de ontneming van hun rechten
• De razzia van 17 november 1942
• De roof van Joods bezit in Nijmegen

De tentoonstelling 'Razzia 17 nov. 1942' kan in zijn geheel of delen ervan geleend worden door scholen, bibliotheken en andere organisaties en instellingen. Neem hiervoor contact op met Stichting Stolpersteinen Nijmegen via info@stolpersteine-nijmegen.nl

Stadswandelingen en fietstochten

Stadswandeling Nijmegen biedt veel mogelijkheden om deel te nemen aan een wandeling of fietstocht door Nijmegen. We noemen er een paar:

• Stadswandeling 'Verdwenen Joodse herinneringen'
• Stadswandeling 'Nijmegen 1940-1945: een wereldoorlog wordt werkelijkheid'
• Fietstocht 'Sporen van een tragedie – Jodenvervolging Nijmegen'
• Juniorwandeling 'In het voetspoor Van Kitty'
• Fietstocht 'Waalstad in oorlog. Nijmegen-Oost tussen hoop en vrees'

Voor vragen of het boeken van een wandeling of onderwijsprogramma, neem contact op via info@stadswandelingnijmegen.nl of ga naar www.stadswandelingnijmegen.nl

Nijmeegse oorlogsdoden

De Werkgroep Oorlogsdoden Nijmegen wil alle Nijmeegse oorlogsdoden een gezicht geven, met foto's en een historisch verantwoord verhaal. Daarbij gaat het niet alleen om de 2.200 door de Tweede Wereldoorlog omgekomen Nijmeegse burgerslachtoffers. Het gaat ook om alle anderen, burgers en militairen, wereldwijd en van welke nationaliteit ook, die vanwege die oorlog in Nijmegen het leven lieten of daar begraven werden.
www.oorlogsdodennijmegen.nl

Open Joodse Huizen

Open Joods Huizen | Huizen van Verzet is een herdenkingsprogramma rond 4 en 5 mei waarbij er kleinschalige bijeenkomsten zijn in huizen waar Joden woonden, ondergedoken zaten of werkten vóór en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tijdens deze bijeenkomsten wordt er verteld over slachtoffers en overlevenden.
Voor informatie: ojhnijmegen@gmail.com

Stichting 4 en 5 mei Nijmegen

Op 4 en 5 mei wordt stilgestaan bij de vrijheid, waarbij de offers die zijn gebracht om vrijheid te verkrijgen worden herdacht. In de aanloop naar deze dagen wordt in Nijmegen ook nadrukkelijk aandacht geschonken aan het bombardement op 22 februari 1944 en de bevrijding van de regio in september.
www.4en5mei-nijmegen.nl

Alles over de oorlog en vervolging in Nijmegen

De website www.oorloginnijmegen.nl is het startpunt voor iedereen die meer wil weten over de Tweede Wereldoorlog in Nijmegen. De onderzoekers en initiatiefnemers van de website Leo van den Munkhof en Willem Oosterbaan onderzoeken de oorlog in al zijn facetten.
Op de website staan inmiddels ruim 100 artikelen over de vervolgingen in Nijmegen, de levensverhalen van de slachtoffers van de naziterreur, de verschillende razzia's en deportaties, het verloop van registraties, de roof van Joodse inboedels en nog veel meer. De artikelen, maar ook veel originele documenten zijn via de website te raadplegen.
Een belangrijk document is de Namenlijst 1933–1944, een lijst met bijna 1.500 namen. Een soort database van personen die de onderzoekers op allerlei plaatsen in dossiers tegenkwamen zoals in de administratie van de instanties in Nijmegen. Als je naam daar in terechtkwam, betekende dat vaak – meestal – niet veel goeds. Verder zijn op de website ook dagboeken in te zien en staan interviews met vervolgden.
https://www.oorloginnijmegen.nl

Oorlog en vrijheid in de regio Rijk van Nijmegen

Het Infocentrum WO2 Nijmegen is een historisch, toeristisch en educatief informatiepunt. Het geeft de bezoekers aan het Rijk van Nijmegen een introductie op de verhalen, historisch erfgoed, evenementen en musea die de regio te bieden heeft als het gaat om de Tweede Wereldoorlog.
www.infocentrumwo2.nl

Razzia '42

(documentaire van Ivana Smudja en Merlijn Janssen Steenberg, geproduceerd door Magic Lantern. 2023, 51 minuten. )
Nog geen negentig van de ruim 500 Nijmeegse Joden overleefden de Tweede Wereldoorlog. In de documentaire vertellen drie Nijmegenaren over de vervolgingen en de vreselijke gebeurtenissen. Razzia '42 is een toegankelijke film om de zware thematieken van de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging bespreekbaar te maken. Wil je de film vertonen in een vereniging, buurt of in de klas, kijk voor meer informatie op https://magic-lantern.nl/razzia42.

Literatuur

• Fritz Tauber. Maanden van angst en verschrikking; Ooggetuigen-verslag Nijmegen Westerbork, Amsterdam, Rotsterhaule 1942–1943. Stichting Stolpersteine Nijmegen, 2022. Isbn 978 90 832 9560 2, 88 blz.
• Leo van den Munkhof & Willem Oosterbaan. Boekhouding van een ondergang; De razzia van 17 november 1942 in Nijmegen. Stichting Stolpersteine Nijmegen, 2022. Isbn 978 90 832 9561 9, 84 blz.
• Frank Eliëns. Voor Joden verboden. Hoe de Joodse gemeenschap uit Nijmegen verdween 1940–1945. Boom, 2021. Isbn 9789024435463, 360 blz.
• Lennert Savenije. Nijmegen, collaboratie en verzet; Een stad in oorlogstijd. Uitgeverij Vantilt, 2018. Isbn 9789460043789, 526 blz.